Uất Mậu là một tổ dân phố nằm ở phía Tây thị trấn Sịa, có gần 400 hộ dân với hơn 1.500 nhân khẩu. Người dân địa phương sinh sống bằng nhiều ngành nghề khác nhau như: làm nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, kinh doanh, dịch vụ và một bộ phận nhỏ là cán bộ công chức… gần 400  hình thành và phát triển, người dân Uất Mậu luôn lưu giữ nhiều phong tục tập quán, truyền thống văn hóa  của cha ông. Chính vì vậy, cũng như những địa phương khác trên địa bàn huyện Quảng Điền, người dân Uất Mậu có những truyền thống riêng trong tổ chức tang lễ, bên cạnh những giá trị tốt đẹp như: truyền thống “tương thân tương ái”, hiếu hảo của cộng đồng thì việc tổ chức tang lễ ở tổ dân phố Uất Mậu những năm trước đây cũng tồn tại nhiều nghi thức thiếu lành mạnh và hủ tục lạc hậu như: thời gian để tang dài, tổ chức ăn uống linh đình khi đưa tang, đốt, rải thả vàng mã rất nhiều, thực hiện các hoạt động mê tín…

       Trước thực trạng đó, nhằm từng bước xây dựng nếp sống văn minh trong việc tang, năm 2016  Phòng Văn hóa và Thông tin huyện đã phối hợp với UBND thị trấn Sịa chọn tổ dân phố Uất Mậu để triển khai mô hình điểm  “Thực hiện tốt quy ước văn hóa gắn với nếp sống văn minh trong việc tang”. Với mục đích mô hình phải gắn với tình hình thực tiễn và thu hút sự tham gia tích cực của người dân, các đơn vị liên quan đã nhiều lần tổ chức họp dân, cùng thảo luận, lấy ý kiến và thống nhất nội dung quy chế thực hiện mô hình. Tiếp đó, UBND thị trấn Sịa đã ra Quyết định ban hành Quy chế và thành lập Ban vận động thực hiện mô hình. công tác tuyên truyền, phổ biến nội dung Quy chế được triển khai thường xuyên thông qua các buổi hội họp của các đoàn thể trong tổ dân phố, xây dựng các tin, bài phát trên Đài truyền thanh thị trấn. Đồng thời, tóm tắt nội dung Quy chế in thành các pano dựng tại nhà văn hóa cộng đồng, các trục đường chính của tổ dân phố để nguời dân dễ dàng tiếp cận, nắm được những nội dung cơ bản của Quy chế để thực hiện. Ngoài ra, đã đưa một số nội dung về thực hiện nếp sống văn minh trong việc tang vào Quy ước của tổ dân phố. Nhờ sự quan tâm của chính quyền địa phương và sự tích cực, quyết tâm của các thành viên Ban vận động, việc triển khai thực hiện mô hình đã nhận được sự đồng tình, hưởng ứng của bà con. Nhờ vậy, việc tổ chức tang lễ trên địa bàn tổ dân phố Uất Mậu có nhiều chuyển biến tích cực. trước hết phải kể đến thời gian để tang, trước đây các đám tang đều để rất dài ngày, trung bình từ  5-7 ngày, thậm chí 8 ngày thì đến nay các đám tang đều để tang không quá 3 ngày (không kể ngày đưa và ngày mất). Việc cử nhạc tang cũng được thực hiện tốt hơn, không cử nhạc tang trước 5h sáng và sau 22 giờ đêm, âm thanh đảm bảo không quá ồn. Đặc biệt, các đám tang không mời rượu khi khách đến viếng, không tổ chức ăn linh đình như trước đây mà việc ăn uống chỉ thực hiện trong nội bộ gia đình tang chủ. Việc tổ chức lễ viếng, đưa tang được tổ chức trang nghiêm, tiết kiệm, không còn các nghi lễ có tính chất mê tín dị đoan trong đám tang, việc rải và đốt, thả vàng mã được hạn chế rất nhiều. Ngoài ra, việc đưa tang cũng được quy định diễn ra trước 8h sáng (trừ trường hợp trong tổ dân phố có 2 đám tang đưa cùng một ngày), đây là một điểm nổi bật trong việc đưa tang tại tổ dân phố Uất Mậu. Trước đây do không quy định thời gian đưa tang cụ thể, có nhiều đám tang đưa vào sáng sớm, buổi trưa, hoặc buổi chiều, như vậy những người đi đưa tang có khi phải mất cả ngày. Nhưng với quy định mới về thời gian đưa tang, đã giúp tiết kiệm thời gian, người dân sau khi đưa tang về vẫn có thể đi làm việc. Bên cạnh đó, tổ dân phố Uất Mậu đã đưa vào một nội dung trong quy chế là “khuyến khích một số hoạt động trong tổ chức tang lễ”, cụ thể: sau đám tang, tùy theo điều kiện của tang chủ có thể ủng hộ vào quỹ của tổ dân phố một số tiền nhất định nhưng không quá 5 triệu đồng (những gia đình có hoàn cảnh khó khăn, neo đơn thì Ban vận động sẽ không nhận). Số tiền này được dùng để mua sắm các vật dụng phục vụ việc đưa tang như: xe tang (trước đây phải gánh trực tiếp), áo quần của đội âm công, xây 01 nhà chờ làm điểm dừng chân cho đám tang là con dân trong tổ dân phố ở xa hoặc những địa phương khác đưa về an táng tại nghĩa trang của tổ dân phố, có thể dừng lại của người quen phúng điếu hoặc tổ chức một số lễ cúng… Đây là những cách làm rất hiệu quả, vừa phát huy được tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái của cộng đồng, vừa góp phần tiết kiện thời gian, tiền của cho người dân, đặc biệt là các gia đình có hoàn cảnh kinh tế khó khăn khi có người thân qua đời.

        Đây là một trong những mô hình được triển khai thực hiện rất hiệu quả, trở thành điểm sáng trong việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc tang ở huyện Quảng Điền. Trong thời gian tới, cần nghiên cứu để nhân rộng mô hình trên địa bàn thị trấn Sịa nói riêng và huyện Quảng Điền nói chung, nhằm từng bước tạo sự chuyển biến về nhận thức và hành động của người dân và góp phần thực hiện tốt Chỉ thị số 27-CT/TW của Ban Chấp hành TW Đảng về thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội.

                                                                                                                                                                                                                             Thanh Loan