Gần 250 hộ dân của hai thôn Cư Lạc và Ngư Mỹ Thạnh, xã Quảng Lợi sống chủ yếu bằng nghề đánh bắt thuỷ sản trên phá Tam Giang. Đây là nguồn thu nhập chủ yếu của đa số ngư dân nơi đây. Hàng ngày, công việc của họ bắt đầu từ chiều ngày hôm trước đến 6h sáng hôm sau. Cứ vào giờ đó, sau khi cơm nước xong họ lại lên thuyền và bắt đầu công việc mưu sinh với những những việc làm quen thuộc như thả lưới, thả lừ, làm nò sáo... Tuy nhiên, một có điều rất đặc biệt là mọi hoạt động đánh bắt của người dân đều diễn ra vào ban đêm trên khắp vùng đầm phá Tam Giang, trong khi mọi người đang say giấc ngủ thì những ngư dân này lại bắt đầu công việc của mình,. Những tiếng gõ lóc cóc để xua cá kéo dài cho đến khoảng 4h sáng hôm sau, họ bắt đầu kéo lưới và trở về. Anh Trần Xanh, ngư dân thôn Ngư Mỹ Thạnh cho biết: “Mỗi đêm, chúng tôi thu nhập khoảng 100-200.000đồng. Tuy nhiên không phải lúc nào cũng như nhau mà tuỳ thuộc vào số lượng ngư cụ dùng để đánh bắt và tuỳ theo từng ngư trường để có thể cho sản lượng nhiều hay ít”.
Điều đặc biệt là tất cả các sản phẩm đánh bắt được, người dân không trực tiếp mang ra chợ bán, mà thông qua các lái buôn địa phương. Cứ khoảng 5h sáng mỗi ngày, khi ngư dân bắt đầu kéo lưới trở về thì các lái buôn dùng ghe nhỏ bơi trên phá để thu mua thuỷ sản, cảnh người mua bán diễn ra tấp nập, nhộn nhịp và cũng rất vui vẻ. Người mua, người bán dường như đã quá quen nhau vì vậy cảnh “cò kè bớt một thêm hai” hầu như ít diễn ra. Tất cả các hoạt động đó đều diễn ra trên thuyền và chỉ kéo dài trong vòng 1 tiếng đồng hồ, đến khoảng 6h30 sáng, khi mặt trời ló dạng cũng là lúc mọi hoạt động buôn bán kết thúc, người dân dọn dụng cụ để lên bờ, bắt đầu một ngày mới. Các lái buôn cũng nhanh chóng vào bờ để kịp phiên chợ sớm. Từ đây, các đặc sản của vùng sông nước Tam Giang như: cá ong, cá dìa, cá bống, cá đối, cá tràng, tôm, cua...theo chân người buôn toả đi khắp các chợ trong tỉnh. Chị Nguyễn Thị Châu, một lái buôn thường xuyên có mặt ở khu chợ nổi này cho biết: “khoảng 5h sáng hàng ngày, chúng tôi bắt đầu dùng ghe nhỏ bơi trên phá và thu mua tất cả các sản phẩm thuỷ sản mà người dân đánh bắt được, sau đó đem đi các chợ để bán. Cá, tôm của chúng tôi được nhiều người chọn mua bởi sự tươi ngon, và đặc biệt tất cả đều là cá tự nhiên”
Được biết, khu “chợ nổi” này đã diễn ra và tồn tại khá lâu, có lẽ nó xuất phát từ chỗ trước đây những cư dân này là người thuỷ diện, họ sống chủ yếu trên đò nên việc hình thành một khu chợ để trao đổi, buôn bán sản phẩm thuỷ sản ngay trên đò là rất phù hợp. Cho đến bây giờ, tuy người dân đã lên bờ định cư nhưng khu chợ nổi này vẫn được tiếp tục duy trì và phát triển. Bà Nguyễn Thị Lừu, một ngư dân đã sinh sống khá lâu ở thôn Ngư Mỹ Thạnh cho biết: “Khu chợ này đã tồn tại cách đây rất lâu, khi chúng tôi còn sống lênh đênh trên các con đò thì hoạt động buôn bán này đã diễn ra”.
Đây không chỉ đơn thuần là một cảnh chợ, hay một hoạt động mua bán bình thường, mà đó còn là một nét đẹp văn hoá rất đặc trưng của cư dân vùng sông nước Tam Giang tại Quảng Điền. Nên chăng, chúng ta cần duy trì và phát huy vai trò của khu chợ này như giữ gìn một nét đẹp văn hoá đặc trưng của những cư dân vùng sông nước. Chúng ta có thể khai thác nét đẹp văn hoá này để làm phong phú thêm sản phẩm du lịch của địa phương, gắn với tuyến du lịch sinh thái trên Phá Tam Giang để thu hút khách thập phương đến với Quảng Điền.
Thanh Loan