Sinh ra và lớn lên trên quê hương Quảng Lợi anh hùng, giàu truyền thống cách mạng. Năm 17 tuổi, người thanh niên trẻ Đoàn Văn Diệm lên đường nhập ngũ và được biên chế vào trung đoàn Trần Cao Vân. Năm 1950, ông chuyển về trung đoàn 57 sư đoàn 304 và trực tiếp tham gia vào chiến dịch Điện Biên Phủ. Với cương vị là đại đội trưởng, ông cùng anh em trong đơn vị ngày đêm đào giao thông hào để bộ đội ta kéo pháo vào trận địa, tiêu diệt quân Pháp tại cứ điểm Hồng Cúm, một trong những cứ điểm mạnh, tập trung nhiều lực lượng quân địch tại chiến trường Điện Biên.

            Với sức trẻ và lòng nhiệt huyết tuổi thanh xuân, ngày ngày ông và các chiến sỹ trong đơn vị đã đào từng tất đất từ trong lòng núi vào đến căn cứ của địch, chỉ với những dụng cụ thô sơ như cuốc chim, xẻng... 100 chiến sỹ của đại đội ông đã làm việc suốt ngày đêm, vừa đào hào vừa chiến đấu với kẻ thù để kịp phục vụ chiến dịch... Trò chuyện với chúng tôi, Ông Đoàn Văn Diệm cho biết “mặc dù làm việc với cường độ cao, trong điều kiện khó khăn thiếu thốn, vừa đào hào lại vừa chiến đấu để giữ vững đường hào, có ngày các chiến sỹ trong đơn vị ông phải chiến đấu không biết bao nhiêu trận với máy bay và quân địch, họ không có thời gian để ăn và nghỉ ngơi. Mỗi ngày, các chiến sỹ được cấp 2 bừa cơm vắc sáng và chiều, đôi khi đến giờ ăn nhưng có địch cũng phải chiến đấu, bùn đất bám đầy người... Vào những ngày mưa, công việc của đơn vị ông lại càng gian khổ, vì mưa nên càng đào đất lại theo nuớc mưa chảy xuống, lấp đầy những đường hào, nên phải đào lại, trong những cơn mưa rừng giá rét đó, máy bay địch lại không ngừng ném bom, oanh tạc, nhưng các chiến sỹ của đại đội ông vẫn không sờn lòng, vẫn quyết hăng hái làm việc...”

Nhiệm vụ đào giao thông hào càng khó khăn, nguy hiểm hơn khi đã đào sâu vào gần căn cứ của địch ở Hồng Cúm, ở đây chúng bố trí hàng rào thép gai dày đặc, vì vậy đơn vị của Ông phải đào sâu xuống lòng đất để địch không thể phát hiện, làm đường hào kín để “ quân của Tướng Giáp từ dưới đất chui lên” mà đánh giặc. Cứ thế suốt 56 ngày đêm ròng rã, đơn vị của Ông đã đào hàng km đường giao thông hào từ bìa rừng ra tới căn cứ Hồng Cúm, rồi đào hào xung quanh để tạo thế bao vây, cô lập căn cứ này, không cho quân địch ở đây lên tiếp viện cho lực lượng địch ở Mường Thanh, chia rẻ và làm suy yếu lực lượng của chúng. 56 ngày đêm làm nên lịch sử, chính những chiến sỹ đào giao thông hào như đại đội của ông Đoàn Văn Diệm đã mở đường để bộ đội ta hành quân trong lòng địch mà chúng không hề hay biết.

Từng tham gia nhiều trận đánh, nhiều chiến dịch trong hai cuộc kháng chiến, nhưng những tháng ngày đào chiến hào, giao thông hào ở Điện Biên là những tháng đáng nhớ trong cuộc đời ông, 55 năm đã trôi qua, nhưng những ký ức về Điện Biên Phủ, về “56 ngày đêm khoét núi ngủ hầm, mưa dầm thấm đất máu trộn bùn non” vẫn không phai mờ trong tâm trí người cựu chiến binh – thương binh Đoàn Văn Diệm.

                                                                        Thanh Loan